Co to jest nawyk? Według słownika języka polskiego ,,nawyk” definiowany jest, jako ,,nabyta skłonność do sprawniejszego, bardziej mechanicznego wykonywania jakiejś czynności”. Psychologia określa nawyk podobnie, ,,zautomatyzowana czynność (sposób zachowania, reagowania), którą nabywa się w wyniku ćwiczenia (głównie przez powtarzanie)”. Popularne synonimy tego słowa to m.in. przyzwyczajenie, uzależnienie, rytuał, rutyna, zwyczaj.
Pewnie doskonale znasz to, ze swojego życia i sam każdego dnia powtarzasz wiele zautomatyzowanych czynności, które przyswoiłeś sobie poprzez powtarzanie, np. mycie zębów.
Bez względu na to, czy to dobry, czy zły nawyk, oparty jest na tym samym mechanizmie – automatyzacji. Jeśli kiedyś miałeś chęć powiedzieć ,,do widzenia” jakiemuś nawykowi, to pewnie wiesz, że trzeba się przy tym sporo wysilić i tak z automatu sam nie zniknie. Jak już konkretna czynność jest obecna w Twoim życiu, jest powiązana z danymi okolicznościami, to gdy jej nie wykonujesz czujesz się dziwnie. Odczuwasz pewnego rodzaju dyskomfort, może niezadowolenie, dysonans i to może również być jedną z wielu przyczyn powrotu do starego nawyku.
Możesz teraz zrobić sobie listę tego rodzaju przyzwyczajeń, które chciałbyś pożegnać, zamienić na takie, które będą dobrze Ci pracować. Jak już stworzysz sobie listę, pomyśl i napisz, co one Ci przynoszą, jakie konsekwencje odczuwasz?
Być może świadomość, że niewiele wnoszą do Twojego życia i raczej Ci je utrudniają, może być przyczynkiem do ewentualnej zmiany. Każdy nawyk działa w oparciu o pewien mechanizm, którego znajomość być może będzie dla Ciebie wsparciem, jeśli zechcesz się, któregoś z nich pozbyć.
Nawyk funkcjonuje, opiera się na sekwencji trzech składowych:
- sygnał,
- nawyk,
- nagroda.
Sygnałem, wyzwalaczem może być konkretne miejsce, sytuacja, wydarzenie itp. To sprawia, że na ten konkretny bodziec następuje Twoja reakcja, która jest określoną czynnością znaną Ci doskonale, bo powtarzałeś ją wiele razy, czyli nawyk. Po jego realizacji wjeżdża nagroda, czyli coś pozytywnego w Twoim odczuciu.
Sygnał -> nawyk -> nagroda
Jeśli masz ochotę pożegnać nawyki, które Ci nie służą, potrzebujesz w pierwszej kolejności uświadomić sobie, że takie posiadasz.
Jak zidentyfikujesz nawyk?
Opisz sobie całą sytuację, dokładnie. Dla każdego może być to zupełnie coś innego.
Teraz określ co jest Twoją nagrodą? Co konkretnie zaspokaja? Którą z Twoich potrzeb? Czasem ten krok będzie wymagał od Ciebie trochę cierpliwości, bo potrzebujesz przyjrzeć i zastanowić nad tym, jakie one właściwie są. Może to być, potrzeba bycia z kimś, socjalizacji, rozmowy, odpoczynku i bardzo wielu innych.
Wyodrębnij sygnał. Zanim przejdziesz do działania, coś Cię do niego aktywuje, jest to jakiś konkretny bodziec. Jak pewnie się zorientowałeś jest ich cała masa i teraz potrzebujesz świadomie go poszukać. Jak to możesz zrobić w takim natłoku?
Pomogą Ci pytania oraz świadomość, że chcesz je namierzyć. Pytania mają sporą moc, trzeba tylko je świadomie stosować i dać sobie pozwolenie oraz przestrzeń na pojawienie się odpowiedzi.
- Gdzie jestem?
- Co robię?
- Co czuję?
- Która godzina?
- Kto jest ze mną?
- Co robiłeś przed pojawieniem się chęci?
Jak już przejdziesz przez te kroki pozostanie Ci ustalić plan, dzięki któremu będziesz mógł dokonać innej czynności. Wiesz już, że nawyk to działanie automatyczne, nad którym się zbytnio nie zastanawiasz. Dlatego potrzebujesz wiedzieć i mieć zaplanowane to, co zrobisz w zamian, jeśli dany bodziec ruszy całą machinę.
Plan zastępczy ma Ci pomóc zaspokoić Twoje potrzeby, tylko, że przy udziale innego działania. Ono z pewnością nie jest naturalne, więc będziesz czuł się dziwnie. Wiesz, jednak, że powtarzanie jest kluczem do nabycia nowego nawyku, dlatego potrzebujesz nową czynność powtarzać, mimo, że czujesz się przy tym delikatnie mówiąc dziwnie i nieswojo. Z czasem stanie się ono nawykiem, czymś naturalnym, jak myciem zębów, przestaniesz odczuwać dyskomfort.
Przygotuj się też na to, że pewne zachowania, a raczej ich zmiana może przyjść Ci szybciej, a inna wolniej, czy z większym trudem. Jest to normalne. Być może pomocne okaże się wsparcie specjalisty, z którym szybciej rozbroisz cały problem i sprawniej poradzisz sobie ze zmianą.
Może spodoba Ci się i ten wpis, ,,Jak pracować nad sobą?”
#Dobre nawyki
Wśród tych wszystkich rutynowych zachowań, możesz z pewnością wyodrębnić te, które dla Ciebie pracują, czyli dobrze Ci służą, są Twoimi dobrymi nawykami. Służą Tobie, pomagają w codzienności i warto byś je pielęgnował oraz poszerzał o nowe, które będą dla Ciebie wspierające.
Z pewnością wymaga to zachodu, sporego zaangażowania i cierpliwości, aczkolwiek leży to w Twoim dobrze pojętym interesie.
#Złe nawyki
Niektórzy ludzie twierdzą, że nie ma złych nawyków, bo każdy daje krótszą lub dłuższą przyjemność, coś danemu człowiekowi daje. Być może to kwestia dyskusyjna, zdania pewnie są podzielone, a co człowiek to inne podejście. I dobrze, każdy ma prawo do swojego podejścia. Jeśli jednak chcesz się skupić na zmianie tych aktywności, które Ci utrudniają życie, nie przynoszą pożądanych efektów itd. to pewnie masz w nosie definicje i chcesz je zwyczajnie pożegnać.
Na użytek tego wpisu, zakładam, że ,,złe” nawyki, to te, które Ci szkodzą i działają na Twoją niekorzyść.
Być może już teraz przychodzą Ci do głowy Twoje ,,złe” nawyki, których wcale nie chcesz i chętnie byś się ich pozbył.
Jeśli potrzebujesz wsparcia umów się na konsultację.
PS
Podobał Ci się ten artykuł? Zapisz się na newsletter, a otrzymasz więcej wartościowych treści, które pomogą Ci osiągnąć długotrwałe zadowolenie z życia. Wejdź na moją stronę mastermindcoach.pl i zapisz się już teraz.